Blog #9 Vertrouwen – een positief bericht uit het onderwijs

Johan ’t Hart

Jan Terlouw sprak in DWDD over vertrouwen dat verloren is gegaan. Net als in de politiek staat ook in het onderwijs vertrouwen onder druk. Het is niet vanzelfsprekend dat docenten en leerlingen elkaar vertrouwen. Graag stel ik u op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen waarbij het mogelijk is om in het onderwijs te werken aan herstel van vertrouwen.

De afgelopen 37 jaar, tot 2017,  heb ik als muziekleraar mijn passie voor muziek gedeeld met mijn leerlingen. Om dat voor elkaar te krijgen heb ik geëxperimenteerd met verschillende werkvormen. Uiteindelijk kwam ik uit op deze formule: eerst 30 minuten zelfstandig werken dan 20 minuten samen muziek maken.

Graag vertel ik u hoe het vertrouwen in elkaar weer vanzelfsprekend is geworden in mijn lessen.

Zelfstandig werken
Aan het begin van elk blok van acht lessen vraag ik de leerlingen uit een lijst van 25 onderwerpen een keuze te maken. Om hen op weg te helpen, werk ik met assessments. Daarbij stel ik hen elke acht weken drie vragen: Wat wil je leren? Wat kun je al? Hoe ga je je leerproces aanpakken? Ik vertrouw erop dat mijn leerlingen zelf weten wat ze willen leren. Per onderwerp zet ik op internet aanwijzingen klaar. Die aanwijzingen bestaan uit concrete oefeningen en doorverwijzingen naar sites waar ze nog veel meer kunnen leren.Na deze acht weken evalueren de leerlingen wat er van hun plan terecht is gekomen en kiezen ze een nieuw onderwerp. Tijdens het zelfstandig werken heb ik twee verschillende rollen: die van helpende hand en die van een docent die bijstuurt. Om nu voor iedereen duidelijk te maken welke rol ik precies speel, draag ik bij het bijsturen een geel hesje dat ook wel gebruikt wordt bij pech op de weg. Zo ontstaat een veilige omgeving en komt iedereen tot zijn recht.
Samen muziek maken
In de laatste twintig minuten van de les maakten we samen muziek. Ik begin dit deel van de les met zelf te dirigeren. Daarna vraag ik wie van de leerlingen wil dirigeren. Daar is veel animo voor. Ook als leerlingen dirigeren is de hele klas aandachtig. Als ik een klas toevertrouw aan een leerling die dirigeert, ben ik één van de muzikanten. Goede muzikanten weten wat ze aan elkaar hebben en vertrouwen elkaar. Als de klas samen goed muziek kan maken, dan moet er vertrouwen zijn.

De vaktechnische kant van deze lessen is nu te zien bij de site van de Conductors Band en de didactische kant is te zien bij Vriendelijk orde houden. Vlak voordat ik stopte met lesgeven heb ik een film gemaakt de twee genoemde elementen laat zien: zelfstandig werken en samen muziek maken.